İşletmeler, gerek işletme içindeki gerekse işletme dışındaki çeşitli kullanıcıların istifadesine sundukları finansal bilgileri finansal tablolarında gösterirler. Söz konusu finansal tabloların oluşturulması işlemi finansal raporlama olarak adlandırılır. Buradan da anlaşılacağı gibi finansal tabloların (bu yolla finansal raporlamanın) temel amacı, bu tabloları kullananların işletme ile ilgili kararlar alabilmesine yardımcı olmak maksadıyla, işletmenin finansal durumu, performansı ve fon akımları ile ilgili bilgi sunmaktır. Finansal tablo kullanıcıları genel olarak aşağıdaki gruplardan oluşur. Bu gruplara işletmenin paydaşları da denilir.
- Mevcut işletme sahipleri (mevcut ortaklar)
- Potansiyel yatırımcılar
- Borç verenler (kreditörler)
- Çalışanlar
- Yöneticiler
- Tedarikçiler
- Müşteriler
- Devlet
- Kamu
Tabii ki her grubun işletmeden beklentisi farklıdır, bu nedenle finansal tablolardan elde etmek istedikleri bilgi ihtiyaçları da farklıdır. Finansal tablolar tüm paydaşları dikkate alır ve hepsinin ortak ihtiyaçlarını karşılayacak bilgileri sunar. İşletmelerin hazırladıkları ana mali tablolar bilanço, gelir tablosu ve nakit akım tablosudur. Bunların dışındaki mali tablolar ise, özkaynaklar değişim tablosu, fon akım tabloları, kâr dağıtım tablosu, satışların maliyeti tablosudur.
Bilanço: Bilanço bir işletmenin belirli bir tarihte (örneğin 31 Aralık tarihinde) sahip olduğu varlıkları, borçları ve özkaynakları gösteren mali tablodur. Bir işletmenin varlıklarının değeri, borçları ve özkaynaklarının toplam değerine eşit olmalıdır. Varlıklara bilançonun aktifi, borçlar ve özsermayeye ise bilançonun pasifi denir.
Varlıklar işletmenin mevcutları (kasadaki parası, bankadaki parası, makine teçhizatı, stokları vb.), alacakları ve haklarıdır (patent, isim hakkı, telif hakkı vb.). İşletmenin varlıkları dönen varlıklar ve duran varlıklar olarak iki gruba ayrılır. Dönen varlıklar nakit ve bir yıl içinde nakde dönüşmesi beklenen varlıklardır. Dönen varlıklara çalışma (işletme) sermayesi ismi de verilir. En önemli dönen varlık kalemleri; hazır değerler (kasa ve bankadaki para), işletmenin kısa dönemli nakit fazlasını değerlendirmek için sahip olduğu hazine bonosu ve devlet tahvili gibi menkul kıymetler, stoklar, ticari alacaklar, hizmetten yararlanmadan yapılan peşin ödemeler (gelecek aylara ait giderler) ve mal teslim alınmadan verilen peşinatlardır (verilen sipariş avanslar). Duran varlıklar ise işletmenin bir yıldan fazla bir süre ile yararlanmayı beklediği varlıklardır. Duran varlıklar mali duran varlıklar, maddi duran varlıklar ve maddi olmayan duran varlıklar şeklinde sınıflandırılır. Mali duran varlıklar, işletmenin diğer işletmelerdeki ortaklık haklarını temsil eden iştirak ve bağlı ortaklık şeklindeki yatırımlardır. Maddi duran varlıklar işletmenin sabit sermayesini teşkil eden arazi, bina, makine ve teçhizat, taşıtlar, döşeme ve demirbaşlar gibi varlıklardır. Maddi olmayan duran varlıklar ise, fiziki bir yapısı olmayan, işletmenin bir bedel ödeyerek tedarik ettiği ve işletmeye belirli bir işi yapma, ürünü üretme, ismi kullanma, yayını basma gibi haklar veren patent, lisans, isim hakkı, telif hakkı vb. varlıklardır. Ayrıca, vadesi bir yılı geçen ticari alacaklar, bir yıldan sonra yararlanılacak hizmetler (gelecek yıllara ait giderler) ve bir yıldan sonra teslim alınacak mallar için ödenen peşinatlar da duran varlıklar içinde gösterilir.
Borçlar, işletmenin nakit ödeme, mal teslimi veya hizmet sunumu şeklinde yerine getirmek zorunda olduğu yükümlülükleridir. Borçlar kısa vadeli borçlar ve uzun vadeli borçlar olarak iki gruba ayrılır. Kısa vadeli borçlar bir yıl içinde yerine getirilmesi gereken yükümlülükler, uzun vadeli borçlar ise vadesi bir yıldan fazla olan yükümlülüklerdir. Borçlara örnek olarak; banka kredileri, ticari borçlar, mal teslim edilmeden alınan peşinatlar (alınan avanslar), hizmet sunulmadan yapılan tahsilatlar (gelecek aylara veya gelecek yıllara ait gelirler), ödenecek vergi ve diğer yükümlülükler (sosyal sigorta primleri gibi) gösterilebilir.
Özkaynaklar (özsermaye), işletmeye ortaklar (işletme sahipleri) tarafından yatırılan kaynaklardır. Özsermaye içinde, ortakların nakdi veya ayni olarak koydukları kaynaklar (ödenmiş sermaye) ile dağıtılmamış kârlar (yedekler) bulunur.
Gelir tablosu, bir işletmenin belirli bir dönemde (örneğin 1 Ocak - 31 Aralık dönemi) elde ettiği tüm gelirler ile, bu gelirleri elde ederken katlandığı giderleri ve bunların sonucunda işletmenin elde ettiği net kâr veya zararı gösteren mali tablodur. Gelir tablosunda öncelikle işletmenin mal satışı veya hizmet sunumundan elde ettiği satış geliri bulunur. Bundan satışların maliyeti (satılan malların veya hizmetin maliyeti) çıkarılarak brüt satış kârı elde edilir. Brüt satış kârından faaliyet giderleri olarak isimlendirilen araştırma ve geliştirme giderleri, pazarlama, satış ve dağıtım giderleri ile genel yönetim giderleri çıkarılınca faaliyet kârına ulaşılır. Faaliyet kârına faiz gelirleri, kambiyo gelirleri temettü gelirleri gibi diğer gelirlerin eklenmesi; komisyon giderleri, kambiyo zararları gibi diğer giderlerle finansman giderlerinin çıkarılması sonucunda bulunan değer dönem kârıdır. Dönem kârından, ödenecek kurumlar vergisi çıkarılarak net dönem kârına ulaşılır.
Nakit akım tablosu, işletmeye belli bir dönemde giren nakit ile belli bir dönemde çıkan nakit ve nakit girişlerinin kaynaklarını, nakit çıkışlarının kullanım yerlerini gösteren mali tablodur.
Özkaynaklar değişim tablosu, bir dönemde özkaynak kalemlerinde meydana gelen artış veya azalışları ve bu artış veya azalışların kaynaklarını gösteren mali tablodur.
Fon akım tabloları, işletmenin bir dönemdeki nakit dışındaki (örneğin çalışma sermayesi) fonlarının kaynakları ile kullanımlarını gösteren finansal tablodur.
Kâr dağıtım tablosu, işletmenin dönem kârını ne şekilde dağıttığını (temettü, yedekler vb.) gösteren finansal tablodur.
Satışların maliyeti tablosu, gelir tablosundaki satışların maliyetinin ne şekilde teşekkül ettiğini gösterir. Bu tablonun; direkt ilk madde ve malzeme giderleri, direkt işçilik giderleri, genel üretim giderleri, yarı mamul stoklarında değişim, mamul stoklarında değişim gibi bölümleri vardır.
Kaynak: http://www.abigem.org/appmanager/tr/portal?_nfpb=true&_pageLabel=pageKobiFinans&nodeName=KobiFinans_06
About Unknown
Merhabalar, ben Hasan Sezgin. SoloFinans blog sayfası yazarı ve sahibiyim. Muhasebe-Finans alanında doktora eğitimi almaktayım. Bu bilim dalına dair ilginç ve önemli gördüğüm konular ile eğlenceli olabilecek diğer pekçok meseleyi de sizlerle paylaşma arzusundayım. İyi bloglar dilerim...
0 yorum:
Yorum Gönder